HbA1c là chỉ số đường huyết dùng để đánh giá tình trạng của bệnh nhân tiểu đường và các vấn đề liên quan.
1. Xét nghiệm HbA1c là gì?
HbA1c là một dạng đặc biệt của hemoglobin được tạo thành từ sự kết hợp giữa đường glucose và hemoglobin (hem). HbA1c được tìm thấy trong hồng cầu với nhiệm vụ vận chuyển glucose và oxy đến các bộ phận khác trên cơ thể.
Xét nghiệm HbA1c giúp đánh giá tình trạng bệnh tiểu đường
Đây là xét nghiệm được tiến hành với mục đích đo lường lượng đường glucose (có liên kết với hem) trong máu. Xung quanh hemoglobin sẽ hình thành một lớp đường bảo vệ khi glucose tác dụng với hemoglobin (Hb).
Xét nghiệm HbA1c giúp chẩn đoán được các bệnh lý tiểu đường thông qua chỉ số glucose đo được trong máu từ 5 – 12 tuần trước đó.
Xét nghiệm HbA1c có giá trị cao trong việc tầm soát và phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra ở người bị bệnh đái tháo đường như tê chân, các bệnh về mắt hoặc suy thận.
2. Ý nghĩa của chỉ số HbA1c trong máu
Quá trình gắn kết của glucose với các tế bào Hb diễn ra trong khoảng 0,05% thời gian trong ngày. Sau khi gắn kết, trạng thái này tồn tại trong vòng 120 ngày và thời gian thay đổi sang trạng thái khác khoảng 4 tuần.
Ý nghĩa của chỉ số HbA1c trong máu
Ở người bình thường, chỉ số HbA1c tồn tại trong máu khoảng từ 4 – 6% lượng hemoglobin. Khi chỉ số HbA1c tăng 1% tương đương với lượng đường trong máu tăng 30mg/dl hay 1.7mmol/l.
Khi chỉ số HbA1c > 6.5%: lượng glucose trong máu tăng cao, lượng đường huyết của người bệnh đang không được kiểm soát tốt, bệnh nhân nhân có thể mắc các bệnh lý tiểu đường, suy thận, ngộ độc chì,…
Khi chỉ số HbA1c < 4 %: lượng glucose trong máu giảm thấp. Nguyên nhân có thể do đang mang thai, mới hiến máu, cắt lách, hoặc đang mắc phải các bệnh lý như thiếu máu, thiếu sắt, thời gian sống của hồng cầu ngắn, sử dụng quá liều vitamin C, E,…
3. Những điều cần lưu ý khi xét nghiệm tiểu đường
Xét nghiệm này không yêu cầu người bệnh phải có sự chuẩn bị đặc biệt nào. Người bệnh cũng không cần nhịn ăn như các loại xét nghiệm máu thông thường, do đó người bệnh có thể làm xét nghiệm HbA1c vào bất kỳ thời điểm nào đều không gây ảnh hưởng đến kết quả.
Trước khi tiến hành xét nghiệm, người bệnh cần:
– Việc tạm dừng sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường cũng là điều không cần thiết.
– Không uống rượu, bia, các đồ uống chứa cồn hoặc các chất kích thích như: cà phê, thuốc lá,…
– Hạn chế ăn uống thức ăn chứa nhiều tinh bột, chất béo, nhiều đạm,…
– Uống đủ nước, nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, tạo tinh thần thoải mái. Hơn thế nữa, việc bổ sung đầy đủ nước cũng là yếu tố giúp cơ thể không bị mất nước và có kết quả xét nghiệm chính xác hơn.
Sau quá trình lấy mẫu xét nghiệm, người bệnh có thể quay trở lại sinh hoạt và ăn uống như bình thường.
Người bệnh không cần quá lo lắng vì trước khi tiến hành xét nghiệm, bác sĩ đều sẽ thông tin cụ thể về những điều cần lưu tâm.
Theo dõi, kiểm soát chỉ số HbA1c trong máu
4. Các đối tượng được chỉ định xét nghiệm HbA1c
Đây là xét nghiệm được chỉ định trong chẩn đoán, điều trị bệnh lý tiểu đường. Ngoài ra, còn được sử dụng như xét nghiệm tầm soát tiểu đường đối với các trường hợp sau:
– Đánh giá nguy cơ tiểu đường thai kỳ đối với những phụ nữ mang thai lần đầu.
– Bệnh nhân nghi ngờ mắc tiểu đường type 2 và giai đoạn tiền tiểu đường.
– Khi xuất hiện các dấu hiệu cho thấy nồng độ glucose trong máu tăng như: uống nước nhiều, đi tiểu nhiều, liên tục, mệt mỏi, sụt cân,…
– Có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường.
– Trường hợp người bệnh có tiền sử mắc bệnh tim, ít vận động.
– Đói thường xuyên, liên tục, ngay cả khi mới ăn xong có thể do thiếu insulin dẫn đến cơ thể không hấp thu năng lượng.
– Người thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa, có chỉ số BMI cao hơn 23.
5. Cách giúp kiểm soát đường huyết trong máu
Đường huyết được kiểm soát tốt nhất khi chỉ số HbA1c < 6.5%, các cách giúp kiểm soát đường huyết tốt nhất như sau:
– Có chế độ luyện tập và rèn luyện sức khỏe hợp lý, điều độ.
– Kiểm soát lượng tinh bột trong thức ăn, kiểm soát lượng đạm, chế độ ăn hợp lý, tăng cường các thực phẩm nhiều chất xơ, ăn thêm trái cây.
– Hạn chế rơi vào tình trạng stress hoặc căng thẳng, cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức, ngủ đủ giấc,…
Đối với bệnh nhân tiểu đường, việc kiểm soát lượng đường trong máu tốt giúp ngăn ngừa xuất hiện các biến chứng tiểu đường xảy ra, còn đối với người bình thường, việc kiểm soát lượng đường huyết tốt giúp phòng tránh tiểu đường.
Cùng tìm hiểu về nhịp tim và huyết áp
Tìm hiểu thêm về tăng huyết áp
Chia sẻ thêm về tăng huyết áp
Đọc và hiểu thêm về điều trị tiểu đường thai kỳ
Như thế nào là chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp
Xem thêm cơn đau thắt ngưc
Xem thêm về thức ăn dành cho người tiểu đường
Tìm hiểu thêm phối hợp thuốc huyết áp
