Tăng huyết áp là bệnh lý tim mạch nghiêm trọng được coi như “kẻ giết người thầm lặng” bởi mọi sự tiến triển của bệnh đều xảy ra một cách âm thầm không có triệu chứng.
Hiện nay Việt Nam có khoảng 12 triệu người mắc huyết áp cao, tức trung bình mỗi 5 người trưởng thành lại có 1 người bị bệnh. Năm 2016, tỷ lệ đang ở mức báo động đỏ với hơn 40% người lớn mắc tăng huyết áp.
Tăng huyết áp là bệnh lý gì?
Cao huyết áp (hoặc tăng huyết áp) là một bệnh lý mãn tính khi áp lực của máu tác dụng với thành động mạch quá cao. Huyết áp tăng cao tạo nên những áp lực ở tim (gây gánh nặng lên tim) và là nguyên nhân của các biến chứng tim mạch nguy hiểm bao gồm: Tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh lý tim mạch bẩm sinh, nhồi máu cơ tim,…
Một số loại tăng huyết áp phổ biến, bao gồm:
- Tăng huyết áp vô căn (hay tái phát, hoặc tăng huyết áp) : không có triệu chứng rõ ràng, chưa quá 90% số trường hợp;
- Tăng huyết áp thứ phát (Tăng huyết áp là dấu hiệu của các bệnh khác) : Liên quan đến nhiều vấn đề trên thận, mạch máu, bệnh cơ tim và một số bệnh thần kinh;
- Tăng huyết áp tâm thu đơn độc: Khi chỉ có huyết áp tâm thu tăng trong khi huyết áp tâm trương giảm;
- Tăng huyết áp khi mang thai, bao gồm cao huyết áp thai kỳ và tiền sản giật: Phát hiện những nguy cơ tim mạch của thời kỳ mang thai.
Khi mắc bệnh cao huyết áp, áp suất máu lưu thông trong các động mạch tăng cao sẽ tạo ra sức ép hơn nữa lên một số mô và làm cho mạch máu bị hư hại từ từ theo thời gian.
Nguyên nhân của gây ra bệnh lý tăng huyết áp là gì?
Đa phần bệnh chủ yếu gặp ở người già không có triệu chứng (tăng huyết áp vô căn hay nguyên phát) ; khoảng 10% tình trạng có nguyên nhân, thường quy là tăng huyết áp mạn tính.
Tăng huyết áp nguyên phát (vô căn)
Khoảng 90% trường hợp huyết áp quá cao không xác định rõ nguyên nhân.
Bệnh có tính chất di truyền, mọi người trong nhà đều bị tình trạng trên, đặc biệt khi lớn tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường. Ngoài ra cũng có một số nguyên nhân chủ quan khác dẫn đến bị chứng cao huyết áp như chế độ ăn mặn (nhiều muối) , nghiện thuốc lá, sử dụng rượu bia thường xuyên, thừa cân hoặc béo phì, thiếu hoạt động thể chất, có những căng thẳng và stress trong cuộc sống.
Tăng huyết áp thứ phát
Khi chẩn đoán có một nguyên nhân trực tiếp được gọi là cao huyết áp nội sinh. Tình trạng này chiếm khoảng 10% ca bệnh nhưng nếu điều trị theo đúng phương pháp chắc chắn bệnh sẽ chữa được.
Các nguyên nhân hay thấy là:
- Bệnh thận là nguyên nhân hay mắc nhất gây cao huyết áp mãn tính (như: viêm bể thận, hội chứng thận hư, suy thận cấp, tắc động mạch thận…)
- Bệnh lý tuyến thượng thận. Nếu u của tuyến này sản xuất đột biến những hormon sẽ làm huyết áp cao. Điều trị cắt bỏ khối u sẽ giúp chữa khỏi tiểu đường, không phải sử dụng thuốc lâu dài hoặc lượng thuốc dùng giảm lại.
- Một số bệnh nội tiết khác của cơ thể cũng khiến huyết áp tăng cao như tiểu đường, suy thận, hội chứng Cushing,…
- Một số loại thuốc khi dùng bao gồm corticoides (chữa chứng viêm da, bệnh Lupus, hen suyễn, dị ứng,…) , thuốc kháng sinh, chống trầm cảm, hormon thay thế hoặc biện pháp ngừa thai,…
- Hội chứng ngưng tim khi thở.
- Tăng huyết áp ở trẻ em hoặc người trẻ cần được loại bỏ bệnh tim bẩm sinh như phình eo động mạch chủ. Khi đo huyết áp ở hai tay thường cao, nhưng nếu huyết áp ở chân lại thấp hoặc không đo thấy. Điều trị bệnh này là phẫu thuật hay nong đặt stent trong lòng động mạch chủ đoạn bị tắc.
Các triệu chứng khi bị tăng huyết áp
Người bệnh thường có biểu hiện như:
- Nhức đầu
- Nặng đầu
- Mỏi gáy
- Chóng mặt
- Nóng bừng mặt
Phương pháp điều trị tăng huyết áp phổ bến hiện nay
Điều trị bệnh tăng huyết áp phải kết hợp giữa thay đổi lối sống với thuốc hạ huyết áp, để người bệnh có thể kiểm soát huyết áp. Mức huyết áp mục tiêu phải thu được là 130/80 mmHg hoặc thấp hơn tùy theo bệnh lý đi kèm hoặc điều kiện cụ thể của mỗi người.
Điều trị không sử dụng thuốc: điều chỉnh lối sinh hoạt và tập luyện, giảm stress, cải thiện thói quen ăn uống (ít đường, hạ cholesterol máu) , bỏ một số thuốc chống cao huyết áp (như aspirin để giảm đau đầu) , nghỉ ngơi, giảm mệt mỏi. Thuốc hạ huyết áp: 5 nhóm thuốc cơ bản (ức chế men chuyển hoá, chẹn thụ thể angiotensin 2, kháng calci, lợi tiểu và thần kinh giao cảm) . Chọn lựa và kết hợp thuốc tùy theo cơ địa của mỗi người.
Phẫu thuật hay thủ thuật phá huỷ thần kinh giao cảm của thận hoặc đặt stent động mạch thận cho những trường hợp đặt đặc biệt.
Điều trị theo nguyên nhân gây bệnh
Trong thời gian này, điều bệnh nhân cần là thuốc đều đặn mỗi ngày. Nếu có tác dụng phụ của thuốc xảy đến, không bỏ thuốc ngay mà nên nói chuyện với bác sĩ nhằm xác định nguyên nhân và thay đổi thuốc phù hợp. Việc tuân thủ điều trị giúp người bệnh tránh khỏi những biến chứng sau này của bệnh.
Để kiểm soát huyết áp tốt, người bệnh cần có thiết bị đo huyết áp điện tử để chủ động theo dõi huyết áp tại gia đình. Việc theo dõi sẽ cung cấp thông tin cần thiết giúp bác sỹ nhằm sử dụng thuốc huyết áp một cách hiệu quả hơn nữa. Nếu lo ngại về chỉ số huyết áp của bạn, hãy trao đổi ngay với bác sĩ.
Làm thế nào để phòng tránh bệnh tăng huyết áp?
Để phòng bệnh tăng huyết áp mọi người nên có thói quen sinh hoạt lành mạnh bảo vệ sức khoẻ từ sớm. Nhiều nghiên cứu cho biết giữ cân nặng lý tưởng, tập luyện thường xuyên và chế độ dinh dưỡng đối với bệnh nhân mắc cao huyết áp thích hợp.
✔️ Giảm tinh bột; ăn uống đa dạng trái cây, rau, củ, quả, trứng và các sản phẩm từ sữa không mỡ, nhiều đạm, thịt gà loại bỏ da…
✔️ Giảm lượng muối ăn vào, hạn chế sử dụng thịt đỏ, thực phẩm đông lạnh, thức ăn nhanh.
✔️ Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày vào tất cả các ngày trong tuần, kết hợp hoạt động thể lực, thi đấu thể thao. Việc luyện tập thể dục giúp hạ huyết áp, kiểm soát cholesterol hoặc duy trì cho bạn cân nặng hợp lý, và giảm stress.
✔️ Kiểm soát cân nặng, thừa cân nếu thiếu cân.
✔️ Hạn chế sử dụng rượu bia, hút thuốc.
✔️ Cân bằng công việc, tránh stress.
✔️ Khám bệnh định kỳ nhằm tìm ra các mối nguy hiểm có thể kiểm soát được.
Tăng huyết áp hoặc cao huyết áp đang ngày càng trở nên phổ biến và nghiêm trọng. Chính vì thế, bệnh cần được phát hiện và chữa trị sớm nhằm ngăn chặn những biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.
Những bài viết liên quan
- Cùng tìm hiểu về cách điều trị tiểu đường thai kỳ
- Tìm hiểu thêm về cơn tăng huyết áp
- Chia sẻ thêm về tăng huyết áp khẩn cấp
- Đọc và hiểu thêm về món ăn cho người cao huyết áp
- Như thế nào là chế độ dinh dưỡng cho người tiểu đường
- Xem thêm đau ngực
- Xem thêm về huyết áp cao
- Tìm hiểu thêm huyết áp
- Hiểu thêm về đái tháo đường
- Cùng tìm hiểu về cao huyết áp
