Có 2 trường hợp tăng huyết áp phổ biến, đó là tăng huyết áp cấp cứu và tăng huyết áp khẩn cấp. Trong đó, tăng huyết áp cấp cứu có khả năng để lại hậu quả nặng nề nếu không được chữa trị sớm và đúng phương pháp.
Tăng huyết áp khẩn cấp là gì?
Cơn tăng huyết áp là khi huyết áp cao đột ngột một cách nhanh, mạnh và nguy hiểm với mức huyết áp tâm thu (HATTr) > 180 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) > 120 mmHg). Cơn tăng huyết áp có thể gặp ở các bệnh cao huyết áp mạn tính.
Cơn tăng huyết áp gồm 2 thể lâm sàng, đó là cao huyết áp cấp cứu và tăng huyết áp khẩn cấp.
- Tăng huyết áp cấp cứu là tình trạng huyết áp quá cao nghiêm trọng (HATT> 180 mmHg và/hoặc HATTr> 120 mmHg), thường có kèm theo tổn thương một cơ quan đích mới hình thành đang diễn tiến hay nặng hơn nữa. Khi mắc vào trường hợp trên, bệnh nhân cần đi cấp cứu ngay.
Các tổn thương cơ quan đích thường gặp trong tăng huyết áp cấp cứu gồm có: Xuất huyết nội sọ; Xuất huyết dưới da; Bệnh não cao huyết áp; Đột quỵ thiếu máu não, u máu phổi; Nhồi máu cơ tim mạn; Suy tim trái cấp có phù phổi; Đau bụng không bình thường; Phình bóc giãn tĩnh mạch đáy; Suy thận cấp; Viêm cầu thận cấp; Sản giật ở phụ nữ đang mang thai; Bệnh võng mạc ác tính…
- Tăng huyết áp khẩn cấp là tình trạng huyết áp quá cao (HATT> 180 mmHg và/hoặc HATTr> 120 mmHg) , thường không kèm theo tổn thương cơ quan đích.
Tăng huyết áp cấp cứu có thể xảy ra ở: Bệnh nhân bị bệnh cao huyết áp nguyên phát hoặc thứ phát mà không có biến chứng, Bệnh nhân sau phẫu thuật; Bệnh nhân bị cơn cao huyết áp với máu cam nặng; Bệnh nhân ngưng thuốc điều trị huyết áp ngay lập tức nhưng không tuân theo chỉ định của bác sĩ; Do người bệnh lo âu, hoảng hốt, cảm thấy khó chịu hoặc đôi khi sử dụng các loại thuốc tạo ra cao huyết áp.
Bệnh nhân tăng huyết áp khẩn cấp sẽ được điều trị ngoại trú và thuốc dùng bổ trợ tùy thuộc theo tình hình của mỗi người.
Điều trị tăng huyết áp khẩn cấp như thế nào?
Cách điều trị tăng huyết áp khẩn cấp chủ yếu là uống thuốc viên để hạ huyết áp từ từ trong vòng 24 – 48 giờ. Cần điều trị hạ huyết áp từ từ bởi vì hiện nay chúng ta không có nghiên cứu nào tìm ra lợi ích của việc hạ huyết áp đột ngột đối với các trường hợp không có dấu hiệu thương tổn cơ quan đích.
Ngược lại, nếu hạ huyết áp rất nhanh chóng và bất ngờ ở người đang điều trị tăng huyết áp thông thường có thể sẽ làm suy giảm tuần hoàn máu, sau đó gây tổn thương cơ quan thần kinh trung ương gọi là thiếu máu não hoặc thiếu máu cục bộ cơ tim.
Trong thực tế lâm sàng, việc dùng thuốc Nifedipin nhỏ dưới lưỡi nhằm điều trị các ca cao huyết áp cấp cứu đã không còn được khuyến nghị nữa. Nguyên nhân là nó sẽ tạo nên tình trạng hạ huyết áp nhanh chóng, trầm trọng và là nguồn gốc của nhiều biến cố về thiếu máu não, thiếu máu cơ tim.
Đây là các kiến thức căn bản nhưng vô cùng quan trọng giúp có thể phát hiện triệu chứng tăng huyết áp khẩn cấp sớm và tìm cách xử trí nhanh chóng và kịp thời để hỗ trợ người bệnh phòng tránh rất nhiều trường hợp nguy hại cho tính mạng.
