Theo Hội tim mạch học Việt Nam, năm 2016, khoảng 48% người Việt Nam mắc bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp).
Đáng lo ngại, tăng huyết áp (cao huyết áp) là bệnh dễ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm và là nguyên nhân khiến 7 triệu người trên Thế giới tử vong mỗi năm.(1)
Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp) trong cộng đồng như: tuổi cao, hút thuốc lá, uống nhiều rượu/bia, khẩu phần ăn không hợp lý (ăn mặn, ăn nhiều chất béo), ít hoạt động thể lực, béo phì, căng thẳng trong cuộc sống, rối loạn lipid máu, tiểu đường, tiền sử gia đình có người bị tăng huyết áp (cao huyết áp)…
Phần lớn những yếu tố nguy cơ này có thể kiểm soát được khi người dân có hiểu biết đúng và biết được cách phòng tránh.
Nếu có một chế độ dinh dưỡng tốt, người bị bệnh tăng huyết áp (cao huyết áp) hoàn toàn có thể kiểm soát căn bệnh này, đảm bảo sức khoẻ tốt, không ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ và chất lượng cuộc sống sau này.
Vì vậy, chế độ dinh dưỡng cần được người bị bệnh lưu tâm hàng đầu
1. LỰA CHỌN THỰC PHẨM
Ngoài việc dùng thuốc kiểm soát huyết áp hàng ngày thì chế độ dinh dưỡng và tập luyện hàng ngày là cách tốt nhất giúp bạn giảm huyết áp.
Vì vậy, trong khẩu phần ăn bạn nên giảm các loại thực phẩm chứa chất béo, natri, và hạn chế uống các đồ uống có cồn như rượu, bia.
a. Thực phẩm người bệnh tăng huyết áp nên dùng:
- Các loại mỳ, ngô, khoai, sắn, bún, phở…
- Khoai củ và sản phẩm chế biến sẵn.
- Ăn đa dạng các loại thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ…(đặc biệt là cá: ăn cá ít nhất 3 lần/tuần, chọn cá da trơn).
- Dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu lạc, dầu vừng… – Rau xanh, quả chín: ăn đa dạng các loại rau lá.
b. Thực phẩm hạn chế dùng:
- Đồ ăn nhanh như các hoạt Hamburger, pizza… Không nên ăn quá 1 lần/tuần
- Người bị tăng huyết áp (cao huyết áp) cũng cần hạn chế ăn phủ tạng và mỡ động vật.
c. Thực phẩm không nên dùng:
Ngoài ra, người bị tăng huyết áp (cao huyết áp) không nên ăn các món muối chua như dưa muối, cà muối, hành muối, kim chi… Đây cũng là các món ăn không tốt cho người cao huyết áp vì các món muối chua chứa hàm lượng natri cao.
Không nên sử dụng mì chính, bột nêm trong quá trình chế biến các món ăn.
d. Chế biến món ăn:
Người bị tăng huyết áp (cao huyết áp) nên chế biến món ăn nhạt tới mức có thể chấp nhận được và giảm dần lượng muối tới mục tiêu < 6g/ngày.
Có thể thay thế 1g muối = 1 thìa cà phê nước mắm.
2. THỰC ĐƠN MẪU CHO BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP (CAO HUYẾT ÁP)
– Năng lượng cung cấp E= 1600kcal/ngày
| Thực đơn | Tương đương |
| Bữa sáng: Phở bò | |
| Bánh phở 180g | |
| Thịt bò 20g | 5 miếng/lát nhỏ |
| Nước xương | |
| Rau thơm | |
| Bữa trưa: Cơm, chả lá lốt, thịt băm, rau cải luộc, bưởi. | |
| Gạo 110g | 2 chén cơm nhỏ |
| Chả lá lốt 30g | 3 miếng |
| Thịt nạc vai 30g | 2 thìa |
| Bắp cải 100g | |
| Bưởi 100g | 2 múi |
| Dầu ăn 5ml | 1 thìa cafe 5ml |
| Bữa tối: Cơm, cá kho, đậu phụ luộc, rau muống luộc, roi. | |
| Gạo 110g | 2 chén cơm nhỏ |
| Cá trôi 80g | ½ khúc |
| Đâu phụ/đậu hũ 40g | 2/3 miếng |
| Rau muống 100g | |
| Roi/Mận 100g | 3 quả |
| Dầu ăn 10ml | 2 thìa cafe 5ml |
3. THỰC PHẨM THAY THẾ
Ngoài thực đơn mẫu trên, bạn cũng có thể biến tấu bữa ăn với các nhóm thực phẩm thay thế như:
- Nhóm đạm: 100g thịt lợn nạc tương đương với: 100g thịt bò, thịt gà; 120g tôm, cá nạc; 2 quả trứng vịt;3 quả trứng gà; 8 quả trứng chim cút; 200g đậu phụ
- Nhóm chất bột đường: 100g gạo tương đương 2 lưng bát cơm; 100g miến, 100g bột mỳ; 100g bánh quy;100g phở khô; 100g bún khô; 170g bánh mì;250g bánh phở tươi; 300g bún tươi; 400g khoai củ các loại
- Nhóm chất béo: 1 thìa dầu ăn (5ml) tương đương với:8g lạc hạt; 8g vừng
Người bị tăng huyết áp (cao huyết áp) không nên ăn mặn, chỉ nên ăn ít hơn 5g muối/ ngày. Natri có trong muối ăn làm tiết ra nhiều dịch tế bào, làm tim đập nhanh và tăng huyết áp.
Tăng huyết áp là căn bệnh mãn tính, không thể chữa trị dứt điểm hoàn, tuy nhiên, bạn không cần quá lo lắng, bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị hàng ngày, kiên trì với thói quen ăn uống điều độ sẽ giúp bạn hạn chế được rất nhiều các biến chứng của căn bệnh này gây ra nhé.
