Ở Việt Nam hiện có khoảng 4,8 triệu người bị bệnh đái tháo đường đặc biệt cùng với những thay đổi của kinh tế và xã hội khiến tỷ lệ đái tháo đường đang có chiều hướng gia tăng ở người trẻ. Theo dõi chỉ số đường huyết bình thường theo định kỳ có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường. Vậy chỉ số đường huyết bình thường là như thế nào?
Khái niệm chỉ số đường huyết.
Chỉ số đường huyết là nồng độ glucose – một loại đường đơn – có trong máu. Nồng độ glucose trong máu thay đổi liên tục theo thời gian, và cách nhau từng phút. Đường huyết là một trong các yếu tố chính để chẩn đoán bệnh đái tháo đường. Đường huyết thông thường được tính theo milligrams trên deciliter (mg/dL) hoặc millimoles trên liter (mmol/L). Để thay đổi đơn vị, chúng ta tính như sau:
– Từ mmol/L sang mg/dL theo công thức nhân (y) với 18
– Từ mg/dL sang mmol/L với công thức chia (: ) cho 18
Chỉ số đường huyết ở người bình thường.
Chỉ số đường huyết an toàn ở người bình thường như sau:
- Đường huyết bất kỳ : nhỏ hơn 140 mg/dL (7,8 mmol/l).
- Đường huyết lúc đói: nhỏ hơn 100 mg/dL (< 5,6 mmol/l).
- Sau bữa ăn: nhỏ hơn140mg/dl (7,8 mmol/l).
- HbA1C: nhỏ hơn 5,7 %.
Cụ thể:
Chỉ số đường huyết lúc đói:
Chỉ số đường huyết lúc đói được đo lần đầu khi mỗi sáng nhịn ăn ít nhất 8h trở nên lúc ấy bạn không ăn hoặc uống bất cứ loại nước nào, Chỉ số đường huyết lúc này ở khoảng giữa 70 mg/dL (3.9 mmol/L) và 92 mg/dL (5.0 mmol/L) là an toàn.
Qua quá trình theo dõi, giới chuyên gia nhận thấy rằng nhóm người có lượng đường huyết lúc đói trong mức trên không có khả năng mắc bệnh đái tháo đường trong vòng 10 năm nữa hay xa hơn.
Chỉ số đường huyết sau ăn:
Chỉ số đường huyết sau ăn của người trưởng thành khỏe mạnh là dưới 140 mg/dL (7,8 mmol/L) và đo trong vòng 1 – 2 giờ sau khi dùng bữa.
Chỉ số đường huyết khi ngủ:
Lượng chỉ số đường huyết trước đi ngủ của người thường sẽ dao động từ 110-150mg/dl (tương đương 6,0-8,3mmol/l).
Xét nghiệm Hemoglobin A1c (HbA1c):
Hba1c dưới 48 mmol/mol (6,5%) là an toàn. Hba1c cũng được dùng trong điều trị bệnh đái tháo đường.
Lượng đường trong máu dưới 70 mg/dL (3.9 mmol/L) còn được gọi là hạ đường huyết. Đây là trường hợp nghiêm trọng nên phải tiến hành cấp cứu gấp. Sự sụt hạ đường huyết cao còn có thể tiếp tục xảy ra và làm cho người bệnh bị lâm vào tình trạng hôn mê hoặc tổn thương thần kinh trung ương.
Tuy nhiên nếu lượng đường huyết cao là vì khả năng sản xuất insulin của một số tế bào tuyến tụy đã suy giảm hoặc insulin có sẵn trong máu nhưng không có hiệu quả (đề kháng insulin). Để đáp ứng các yêu cầu của cơ thể tuyến tụy phải hoạt động ngày càng mạnh hơn nữa cho đến khi chúng xơ cứng và hỏng hóc.
Bên cạnh đó, nó cũng làm các mạch máu trở nên tắc nghẽn hoặc còn gọi là chứng xơ vữa động mạch. Hầu hết mọi bộ phận trên cơ thể cũng có khả năng bị ảnh hưởng bởi mức chỉ số đường huyết quá cao.
Chỉ số đường huyết bao nhiêu thì mắc bệnh tiểu đường.
Chỉ số đường huyết được xem là đã mắc bệnh tiểu đường xác định như sau:
Đo chỉ số Glucose lúc ngủ (trừ khoảng 8 tiếng không đói) cho kết quả là 126 mg/dl (7 mmol/l) trở đi thì có thể đã mắc tiểu đường.
Lưu ý là phải kiểm tra 2 lần liên tiếp mới có kết quả chuẩn xác hơn vì đôi khi các thông số sẽ có sự biến động lên xuống không đồng đều. Trong trường hợp đo đạc lại cho kết quả chỉ số sau dưới 110 mg/dl (6,1 mmol/l) nên mang kết quả tới bệnh viện đề có can thiệp kịp thời.
Nếu mức Glucose đo lúc này trong khoảng 110 – 126 mg/dl (6,1 – 7 mmol/l) là đang nằm vào thời kỳ có tăng đường huyết lúc đói. Nói một cách đơn giản hơn đây là thời kỳ tiền tiểu đường. Có khoảng 40% người có chỉ số Glucose như thế này sẽ bị mắc tiểu đường từ 4 – 5 năm sau. Cho nên, nếu đang trong giai đoạn tuổi tiểu đường thì bạn cần có kế hoạch điều trị hợp lý, đừng để khi bệnh nghiêm trọng xong mới chữa vì chẳng những không hiệu quả mà còn mất thêm chi phí.
Chỉ số đường huyết an toàn ở người bệnh tiểu đường.
Chỉ số đường huyết sau đây là bình thường với các trường hợp người bị tiểu đường tuýp 2:
- Chỉ số đường huyết lúc đói: 80 – 130 mg/dl (4.4 – 7.2 mmol/l)
- Chỉ số đường huyết sau bữa 2h của người tiểu đường: nhỏ hơn 180 mg/dl (10.0 mmol/l)
- Chỉ số HbA1c: nhỏ hơn 7%
Tuy nhiên, chỉ số đường huyết của người tiểu đường dưới ngưỡng này sẽ thay đổi để thích nghi từ từ với từng giai đoạn, tùy thuộc vào lứa tuổi, nghề nghiệp, thời gian mắc bệnh, tình trạng bệnh nặng hay các biến chứng kèm theo.
Ví dụ:
- Mục tiêu HbA1c dưới 6.5%: Thường đối với nhóm người trẻ, mới bị bệnh tiểu đường và không có biến chứng.
- Mục tiêu HbA1c khoảng dưới 8 – 8.5%: Đối với người già mắc tiểu đường lâu năm không có những bệnh lý đi kèm nhưng đã bị biến chứng trên thận, tim mạch. ..
Nếu không có xét nghiệm HbA1c định kỳ 3 tháng/lần, người bệnh nên theo dõi chỉ số đường huyết lúc đói và đường huyết sau ăn uống thường xuyên với máy đường huyết cầm tay, từ đó thay đổi các chỉ số này trong bảng dinh dưỡng. Nếu không có điều kiện mua máy đo đường huyết, bạn nên đến bệnh viện kiểm tra định kỳ mỗi tháng.
Nếu đã thực hiện tốt mục tiêu chỉ huyết đường huyết lúc đói nhưng chỉ số HbA1c còn quá cao, người bệnh cần theo dõi đường huyết cách nhau 1 – 2 giờ và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng.
Chỉ số đường huyết của người bệnh tiểu đường tăng cao sẽ gây hại như thế nào?
Khi ở mức độ cao, glucose tạo năng lượng cho hầu hết mọi bộ phận trong cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ cao tăng dần, glucose không vào được tế bào tuỵ và đưa lại những biến chứng nghiêm trọng. Lượng glucose trong máu cao làm suy giảm chức năng sản xuất insulin của một số tế bào tuyến tụy.
Chỉ số đường huyết cao cũng sẽ làm cho mạch máu trở nên tắc nghẽn, được coi là bệnh xơ vữa động mạch, và tất cả mọi bộ phận trên cơ thể đều có khả năng chịu tổn hại bởi chỉ số đường huyết cao. Mạch máu có vấn đề sẽ dẫn đến một loạt biến chứng nghiêm trọng, như:
– Bệnh thận hoặc suy thận, cần được lọc máu nhân tạo
– Đột quỵ tim (thiếu máu phổi)
– Nhồi máu cơ tim
– Suy giảm nhận thức hoặc mù loà
– Suy giảm hệ miễn dịch, gây gia tăng nguy cơ ung thư
– Rối loạn cương dương
– Làm tổn thương một số dây thần kinh, còn gọi là bệnh thần kinh đái tháo đường, bị đau, tê hoặc mất cảm giác ở đầu gối, cẳng chân và bàn tay
– Làm lâu liền vết thương, giảm viêm loét và có thể cắt bỏ bàn chân (đoạn chi) Duy trì đường huyết dưới mức bình thường bằng một chế độ ăn uống lành mạnh, khuyến khích tập luyện và dùng thuốc nếu cần thiết là cách giúp ngăn ngừa và giảm thiểu tác động của bệnh đái tháo đường đến sức khoẻ.
Cách duy trì chỉ số đường huyết ổn định.
Theo báo cáo mới nhất, số bệnh nhân tiểu đường ở nước ta đang ở mức cao với khoảng 4,8 triệu người. Đây là căn bệnh mãn tính không thể chữa nên bệnh nhân phải chung sống và điều trị thường xuyên cùng với ăn kiêng suốt đời nhằm kiểm soát đường huyết. Căn bệnh tiểu đường đang ảnh hưởng rất nhiều đối với sức khỏe, thu nhập và cuộc sống của người bệnh cũng như gia đình và xã hội.
Vì thế, giới chuyên gia khuyến cáo, mọi người cần có một số thói quen tốt giúp giữ đường huyết bình thường, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cũng như những vấn đề sức khoẻ khác. Dưới đây là những phương pháp giúp bạn giữ chỉ số đường huyết bình ổn đến mức an toàn:
- Bổ sung các trái cây mọng có màu đỏ hoặc tím
Nhóm những thực phẩm này có chứa chất anthocyanin có tác dụng điều chỉnh đường huyết cực mạnh, như một số loại trái cây sau: Dâu, nho, quả lựu,…
- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng
Với người bình thường, thành phần chất dinh dưỡng theo khuyến nghị cần đưa vào mỗi ngày là: Glucid 50 – 60%, lipit 20 – 30%, protid 15 – 20% (căn cứ trên tổng lượng calo trong ngày) . Nên ăn đủ 3 bữa, không bỏ qua bữa nào, tăng cường các loại rau và hoa quả giúp bình ổn đường huyết, năng cao thể trạng.
- Tập thể dục đều đặn
Các nghiên cứu đã chỉ rõ, chỉ khi bạn tập luyện khoảng 30 phút mỗi ngày, 5 buổi/tuần, thì chỉ số đường huyết, huyết áp và tim mạch sẽ luôn giữ được mức độ an toàn. Với người tiểu đường, việc toát mồ hôi khi tập luyện là một cách giúp đường huyết duy trì được mức độ ổn định, đồng thời cũng làm tế bào trong máu nhạy cảm thêm với insulin.
- Uống sữa tươi
Sữa và các sản phẩm từ sữa có tác dụng cực mạnh đối với việc làm giảm thiểu sự đề kháng insulin – loại hormone kiểm soát glucose trong máu. Vì thế, uống sữa hằng ngày là một cách làm giảm thiểu nguy cơ tiểu đường cũng như cung cấp các loại vitamin cần thiết đối với sức khỏe.
Ngoài ra, bạn cần lưu ý đến hàm lượng chất béo có trong sữa nhằm điều tiết lượng đường đưa vào cơ thể hàng ngày một cách hợp lý.
- Theo dõi đường máu thường xuyên và ổn định
Nếu có điều kiện, gia đình bạn cần có máy theo dõi đường máu tại nhà để tiến hành khám sức khỏe định kỳ bất kì lúc nào, kể cả khi gia đình có người thân bị ốm hay có dấu hiệu của bệnh. Ngoài ra, nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ 1 năm 1 lần, trong đó bạn sẽ có xét nghiệm máu giúp phát hiện những yếu tố sức khoẻ nguy hiểm.
Chỉ số đường huyết bao nhiêu là tiêu chuẩn còn tùy thuộc vào khoảng thời gian đo như khi đói, lúc ngủ,… Hãy thực hiện đúng những thói quen dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý nhằm giữ chỉ số đường huyết ở mức bình thường để bảo vệ cơ thể.
Để bảo vệ sức khoẻ, các bạn nên duy trì lối sống lạc quan vui vẻ và cười thật nhiều mỗi ngày. Bệnh đái tháo đường là bệnh mắc phổ biến và hoàn toàn có thể phòng tránh được. Các bạn nên kiểm tra chỉ số đường huyết thường xuyên để có thể phát hiện và kiểm soát bệnh kịp thời tránh xảy ra những biến chứng nghiêm trọng.
Những bài viết liên quan
- Cùng tìm hiểu về chỉ số xét nghiệm tiểu đường
- Tìm hiểu thêm về chỉ số tiểu đường
- Chia sẻ thêm về hba1c
- Đọc và hiểu thêm về huyết áp người già
- Như thế nào là glucose
- Xem thêm chỉ số đường huyết của người bị tiểu đường
- Xem thêm về huyết áp bao nhiêu là bình thường
- Tìm hiểu thêm nguyên nhân tiểu đường thai kỳ
- Hiểu thêm về nhịp tim và huyết áp
